Ghat-tieni darba f’inqas minn xahar l-GRTU l-Kamra Maltija tan-Negozji Zghar u Medji,  regghet appellat lill-Prim Ministru, bhala Ministru tal-Finanzi, biex il-Gvern jiddeciedi issa, qabel id-dhul tal-Euro, dwar il-kontroll tal-hlasijiet imposti mill- banek bhala issuers tad-debit cards u bhala Merchant acquirer tad-ditti ewlenin tal-credit cards,  Master Cards u Visa.

Il-GRTU qed tinsisti fuq erba punti:

 

1.       Debit Cards – Id-debit cards li johorgu l-banek Maltin u li llum qed isiru aktar popolari fl-uzu taghhom mal-konsumaturi ghax–xiri taghhom regolari, m’ghandhomx jibqghu jgorru l-hlas esagerat tat-2% imposta fuq ir-retailers u s-sidien tal-hwienet. Dan hu prezz li l-banek Maltin jimponu minn jeddhom fuq id-debit cards taghhom ghall-uzu lokali m’ghandhom l-ebda obbligi li jridu jhallsu lil xi Master Card jew Visa. Il-Hlas ta’ 2% fuq it-turnover impost lil tal-hwienet fuq dawn id-debit dards lokali hu hlas esagerat u ghandu jitnehha, jekk hemm bzonn b’Avviz Legali. L-Avviz Legali ghandu jimponi limitu ta’ mhux aktar minn 0.02 li hu bizzejjed biex ikopri l-pizijiet zghar amministrattivi. Din decizjoni li tista tittiehed anke qabel id-dhul ta’ l-euro ghaliex tiffacilita hafna transazzjonijiet waqt il-perjodu mportanti tal-bidla.

2.       Credit Cards – Il-Banek bhala l-agenti tal-credit cards ewlenin, l-aktar iz-zewg monopolji kbar Visa u Master Card, jimponu hlasijiet MIF – (Multilateral Interchange Fees) li fuqhom l-istess banek jzidu l-margini addizzjonali taghhom. Dawn il-hlasijiet jimponuhom fuq is-sidien tal-hwienet u n-negozji b’mod diskriminatorju skond is-settur tan-negozju u skond l-kobor u t-turnover  tan-negozju. Id-diskriminazzjoni qawwija hija kontra n-negozji z-zghar. Il-kwistjoni tal-MIF – (Multilateral Interchange Fees), il-GRTU flimkien mal-assocjazzjonijiet l-ohra membri tal-EuroCommerce, qed tiggielidha fuq front Ewropew u qed nistennew li l-Kummissjoni Ewropeja tiddeciedi li timponi hi tnaqqis sostanzjali fuq dawn ic-charges imposti minn ditti bhall Master Card u Visa. Il-hlasijiet agguntivi li jzidu l-banek lokali fuq l-uzu ta’ dawn il-credit cards u l-mod diskriminatorju kif jimponu t-tariffi taghhom hi, izda, suggetta ghall-kotrolli lokali. Il-GRTU qed tappellalek biex fuq dawn il-hlasijiet addizjonali wkoll il-Gvern u l-Regolatur Pubbliku jistabbilixxi rata minima li l-banek u agenti tal-credit cards jistghu jimponu. Il-GRTU tippreferi li l-hlasijiet massimi jkunu stabbiliti ukoll b’Avviz Legali. Dan ghandu jsir fl-inqas zmien possibli, prefferibilment ukoll, qabel ic-changeover ghall-Euro.

3.       Charges Inizjali u Annwali – Il-banek lokali jimponu charges inizjali meta wiehed jiehu credit card u wara dawn l-hlasijiet jsiru annwali. Diga hemm decizjonijiet tal-Kummissjoni Ewropeja kontra l-impozizzjonijiet ta’ charges bhall dawn. Dawn ic-charges hemm oggezzjoni qawwija kontrihom minn Ufficji tal-Kummerc Hieles f’diversi pajjizi Ewropej u barra l-Unjoni Ewropeja. Pajjizi ohra diga llegislaw dwar it-tnehhija taghhom. Il-GRTU tistenna li Malta wkoll tiehu passi simili. Fil-kas ta’ Malta, hu mportanti aktar, ghax dawn ic-charges extra kienu ddahhlu meta s-suq ta’ l-interessi bankarji kien ghadu ristrett. Illum ghalhekk m’hemmx posthom u huma pizijiet ghal kollox zejda. Ir-Regolatur ghandu jordna t-tnehhija ta’ dawn ic-charges jew ahjar it-tnehhija ghandha tkun inkluza wkoll fl-Avviz Legali.

4.       Taxxa – Piz ghal kollox zejjed impost fuq il-credit card users hija t-taxxa li kien impona l-Gvern ghaxar snin ilu bil-ghan li jrazzan l-uzu tal-credit cards. Illum din hija taxxa ghall-kollox zejda u diskriminatorja, ghaliex il-konsumatur ghandu dritt ta’ l-ghazla bejn li jhallas cash jew b’card ta’ kreditu jew debitu. Il-GRTU ghall-darba ohra tappellalek biex telimina din it-taxxa

 

Il-GRTU qed tesigi li l-Gvern jimplimenta d-decizjoni tieghu bla aktar telf ta’ zmien ghaliex kull jum li jghaddi li fih tibqa s-sistema tal-hlasijiet li hemm illum ikunu qed jaghmlu tajjeb ghalihom in-nies tan-negozju u l-konsumaturi.

 

Hon. Lawrence Gonzi, K.U.O.M.,LL.D.,M.P

Prim Ministru u Ministru tal-Finanzi

Auberge de Castille,

Valletta CMR 02

 

11 ta’ Dicembru 2007

Ghaziz Prim Ministru,

 

 

Il-Kwistjoni tac-Charges Esagerati mill-Banek fuq Credit u Debit Cards

 Il-GRTU ghall-darba ohra tappellalek biex issib soluzzjoni, preferibbilment qabel id-dhul ta’ l-euro, ghall-problema tal-hlasijiet bla kontroll li l-banek, bhala l-agenti jew l-issuers tad-debit cards u credit cards l-aktar popolari fis-suq, jimponu fuq ir-retailers u n-nies ohra tan-negozji u minghand dawn, u wkoll direttament, fuq l-konsumaturi.

 

Il-kwistjoni, kif kelli l-opportunita li nispjega fid-dettall lis-Segretarju Parlamentari l-Onor. Tonio Fenech u lill-Professur Joe Bannister Chairman tal-MFSA – (Malta Financial Services Authority) bhala r-Regolatur Pubbliku, tinqasam fit-tlieta:

 

1.       Debit Cards – Id-debit cards li johorgu l-banek Maltin u li llum qed isiru aktar popolari fl-uzu taghhom mal-konsumaturi ghax–xiri taghhom regolari, m’ghandhomx jibqghu jgorru l-hlas esagerat tat-2% imposta fuq ir-retailers u s-sidien tal-hwienet. Dan hu prezz li l-banek Maltin jimponu minn jeddhom fuq id-debit cards taghhom ghall-uzu lokali m’ghandhom l-ebda obbligi li jridu jhallsu lil xi Master Card jew Visa. Il-Hlas ta’ 2% fuq it-turn over impost lil tal-hwienet fuq dawn id-debit dards lokali hu hlas esagerat u ghandu jitnehha, jekk hemm bzonn b’Avviz Legali. L-Avviz Legali ghandu jimponi limitu ta’ mhux aktar minn 0.02 li hu bizzejjed biex ikopri l-pizijiet zghar amministrattivi. Din decizjoni li tista tittiehed anke qabel id-dhul ta’ l-euro ghaliex tiffacilita hafna transazzjonijiet waqt il-perjodu mportanti tal-bidla.

2.       Credit Cards – Il-Banek bhala l-agenti tal-credit cards ewlenin, l-aktar iz-zewg monopolji kbar Visa u Master Card, jimponu hlasijiet MIF – (Multilateral Interchange Fees) li fuqhom l-istess banek jzidu l-margini addizzjonali taghhom. Dawn il-hlasijiet jimponuhom fuq is-sidien tal-hwienet u n-negozji b’mod diskriminatorju skond is-settur tan-negozju u skond l-kobor u t-turnover  tan-negozju. Id-diskriminazzjoni qawwija hija kontra n-negozji z-zghar. Il-kwistjoni tal-MIF – (Multilateral Interchange Fees), il-GRTU flimkien mal-assocjazzjonijiet l-ohra membri tal-EuroCommerce, qed tiggielidha fuq front Ewropew u qed nistennew li l-Kummissjoni Ewropeja tiddeciedi li timponi hi tnaqqis sostanzjali fuq dawn ic-charges imposti minn ditti bhall Master Card u Visa. Il-hlasijiet agguntivi li jzidu l-banek lokali fuq l-uzu ta’ dawn il-credit cards u l-mod diskriminatorju kif jimponu t-tariffi taghhom hi, izda, suggetta ghall-kotrolli lokali. Il-GRTU qed tappellalek biex fuq dawn il-hlasijiet addizjonali wkoll il-Gvern u l-Regolatur Pubbliku jistabbilixxi rata minima li l-banek u agenti tal-credit cards jistghu jimponu. Il-GRTU tippreferi li l-hlasijiet massimi jkunu stabbiliti ukoll b’Avviz Legali. Dan ghandu jsir fl-inqas zmien possibli, prefferibilment ukoll, qabel ic-changeover ghall-Euro.

3.       Charges Inizjali u Annwali – Il-banek lokali jimponu charges inizjali meta wiehed jiehu credit card u wara dawn l-hlasijiet jsiru annwali. Diga hemm decizjonijiet tal-Kummissjoni Ewropeja kontra l-impozizzjonijiet ta’ charges bhall dawn. Dawn ic-charges hemm oggezzjoni qawwija kontrihom minn Ufficji tal-Kummerc Hieles f’diversi pajjizi Ewropej u barra l-Unjoni Ewropeja. Pajjizi ohra diga llegislaw dwar it-tnehhija taghhom. Il-GRTU tistenna li Malta wkoll tiehu passi simili. Fil-kas ta’ Malta, hu mportanti aktar, ghax dawn ic-charges extra kienu ddahhlu meta s-suq ta’ l-interessi bankarji kien ghadu ristrett. Illum ghalhekk m’hemmx posthom u huma pizijiet ghal kollox zejda. Ir-Regolatur ghandu jordna t-tnehhija ta’ dawn ic-charges jew ahjar it-tnehhija ghandha tkun inkluza wkoll fl-Avviz Legali.

4.       Taxxa – Piz ghal kollox zejjed impost fuq il-credit card users hija t-taxxa li kien impona l-Gvern ghaxar snin ilu bil-ghan li jrazzan l-uzu tal-credit cards. Illum din hija taxxa ghall-kollox zejda u diskriminatorja, ghaliex il-konsumatur ghandu dritt ta’ l-ghazla bejn li jhallas cash jew b’card ta’ kreditu jew debitu. Il-GRTU ghall-darba ohra tappellalek biex telimina din it-taxxa.

 
Il-GRTU ma tarax ghaliex ir-retailers u s-sidien ta’ negozji ohra ghandhom jibqu jsofru telf mill-profitti limitati taghhom biex jadduhom lill-banek u lid-ditti tal-credit cards. Il-GRTU wkoll thoss li fiz-zmien meta kullhadd qed jitkellem dwar l-impatt ta’ nfieq zejjed fuq ir-retailers u li dawn m’ghandhomx triq ohra  hlief li jghadduhom lill-konsumaturi, hu mportanti li l-Gvern jiehu passi. Hadd ma ghandu jippretendi li tal-hwienet u s-sidien tan-negozji jibqghu jsofru dawn il-hlasijiet kollha minn bwiethom meta l-piz fuq it-turnover taghhom huwa ghall-kollox esagerat. Illum dawn ic-charges kollha qed jimponu wisq  fuq il-prezzijiet li jaslu ghand il-konsumaturi ghal-prodotti u s-servizzi ghaliex l-volum ta’ xiri li jsir permezz ta’ credit card u debit cards qieghed jaccellera b’ mod rapidu.

 

Ghalekk li l-GRTU qed tesigilek b’enfazi  li tiehu l-mument opportun tal-bidla ghall-euro u twettaq l-passi mehtiega.

 

 

Inselli ghalik,

Vince Farrugia

Direttur Generali

GRTU

 

c.c.       Hon. Tonio Fenech – Segretarju Parlamentari – Ministeru tal-Finanzi

 

Il-Problema
hi l-ispejjez zejda li jgibu maghhom zidiet
fil-prezzijiet.

 

Il-GRTU semghet
b’interess rapporti li saru fl-MCESD minn diversi Entitajiet
Pubblici dwar l-analazi taghhom dwar xinhu jsir fuq prezzijiet. Il-GRTU
pprezentat ukoll il-punti ewlenin ta’ rizultat tar- ricerka taghha mas-sidien
ta’ l-intraprizi f’oqsma diversi tal-kummerc: retailers, traders,
wholesalers,hair salons, beauty
salons, farms, petrol
stations, garaxxijiet ta’ tiswijiet, computers u IT
Services u attivitajiet ekonomici ohra fejn l-prodott u s-servizz
jinbiegh direttament lill-konsumatur. transportaturi, sidien tal-bars, restoranti u postijiet
ta’ deivertiment u varjeta kbira ta’ servizzi, spizeriji,

 

Minn din l-analazi l-GRTU
ssostni li:

 

Ø     
Prezzijiet
fil-hwienet u negozji jirriflettu s-sistema ta’ nfieq li n-negozjant jrid
jaghmel biex jirnexxielu jwassal l-prodott jew servizz
lill-konsumatur. Jigifieri meta l-Gvern u l-entitajiet pubblici qed jaghmlu dawn
l-ispezzjonijiet kollha fil-hwienet u fin-negozji, huma qed jistudjaw biss
is-sintomu tal-marda u mhux l-kawza tal-marda

Ø     
Meta negozjant  ihallas
tax-xoghol li jkun xtara u li fil-bicca l-kbira tal-kazi dan jirrifletti l-prezz
ta’ kemm jinxtara l-prezz tal-materjal minn barra, dak li jinciza
l-aktar fuq l-prezz huma spejjez li jinholqu
lokalment.

 

Fil-prezentazzjoni tieghu
lill-MCESD id-Direttur Generali Vincent Farrugia rrefera ghal dak li jirrapurtaw
in-negozjanti li jaffettwa l-gholi fil-prezzijiet u li dwarhom il-Gvern Malti
jista u hu obbligat, li jaghmel xi haga. L-imsiehba tal-GRTU u
negozjanti l-ohra li hadu sehem fl-analazi indikaw
dawn:

 

·       
Il-burokrazija
zejda li ghandna fil-pajjiz u li dejjem tikber

·       
Ic-charges bla
razan li jinponu l-banek

·       
Ic-charges
amministrattivi li jinponu d-dipartimenti u l-entitajiet
pubblici

·       
Ic-charges bla
kontroll li jinponu l-monopolji pubblici jew privati
bhall:

·       
Enemalta
ghall-elettriku u fuels

·       
Go u Vodafone
ghat-telefonija

·       
Freeport u Valletta Gateway
Terminals ghall-portijiet

·       
Federated
Mills
ghat-tqiq

·       
Monopolji u
ditti dominanti privati ohra li l-prezz taghhom ma tistax
tinnegozjah

·       
Infieq zejjed
fuq tragit fuq it-toroq kawza ta’ dewmien, hsarat u traffic
mis-management

·       
Infieq zejjed ikkawzati mil-wardens u charges
bl-addocc ta’ parkeggjar

·       
Charges tal-portijiet
li ghadhom xorta qawwijin hafna

·       
Infieq fuq shipping

·       
Infieq fuq vjaggar
bl-ajru

·       
Infieq dejjem jikber fuq insurances

·       
Infieq li dejjem jikber fuq kwistjonijiet
ta’ ambjent

·       
Infieq li dejjem jikber fuq kwistjonijiet
ta’ health and
safety

·       
Infieq li dejjem jikber fuq Food Hygiene
u regolamenti ohra mfassla ghal pajjizi barranin

·       
Zelu zejjed fit-twettiq tad-direttivi u
regolamenti Ewropej minghajr kaz ta’ xejn ta’ l-impatt fuq in-negozji z-zghar
Maltin

·       
Regolamenti tax-xoghol li jimponu bla kaz
ta’ xejn u bla bzonn pizijiet zejda

·       
Il-ligi tat-thaddim tal-part-t
imers

·       
Ebusija zejda
minn
naha tal-VAT li
ssallab lil min qieghed sewwa flok li taqbad lil min
jevadi

·       
Infieq zejjed marbut mal-Euro
Changeover bla kumpens ta’ xejn

·       
Infieq zejjed fuq licenzji u
kontribuzzjonijiet minn entitajiet
bhal MTA u Medical
Authority

·       
Hlas ta’ kirjiet
esagerati

·       
Prezzijiet gholjin wisq tal-propjeta
kummercjali

·       
Taxxi qawwija wisq ta’ transferiment ta’
propjeta ghall-uzu ta’ l-intraprizi

·       
Infieq qawwi fuq servizzi ta’ medicina u
servizzi ta’ tobba

·       
Charges esagerati
mis-servizzi professjonali bhall accountants u
awdituri

·       
Charges
u nfieq bla razan imposti mil-MEPA

·       
Charges esagerati
mill-ADT

·       
Prattici restrittivi
minn entitajiet
bhal pixkerija u l-pitkalija li jwasslu ghal-prezzijiet gholjin

·       
Prattici restrittivi (restricitve
practices) minn monopolji
statali u privati bla ebda kontroll mill-ufficju tal-kompetizzjoni gusta

·       
Sistema ta’ taxxi li tikkastiga lil min
jahdem u jiproduci u tiffavurixxi lil min jwarrab, jispekola u jevadi

 

Id-Direttur
Generali tal-GRTU widdeb fl-MCESD, u l-GRTU qed twiddeb pubblikament, illi jekk
l-awtoritajeit mhux ser jistudjaw bis-serjeta, u jiehdu azzjoni f’waqta, biex
inaqqsu bis-serjeta l-infieq kbir li kull kummercjant irid jaghmel biex ikopru
kollox mil-prezz li huwa jistabbilixxi ghal prodotti jew is-servizz tieghu, jkun
inutli li inparlaw fuq it-trazzin ta’ l-inflazzjoni. Studju
tal-prezzijiet jiswa imma l-importanti hu kif jitnaqqsu l-ispejjez zejda li
jikkawzaw iz-zidiet fil-prezzijiet.

 

 

1. Il-GRTU
   tipprezenta claim lill- Gvern f’isem il-kuntratturi tal-gbir ta’ skart

2. Tapplika biex
   thaddem skemi ta’ mmanigjar ta’ skart f’isem l-kummercjanti

 

Zvilupp interessanti u importanti li Malta
hi obbligata li tghaddi minnu mil-bidu tas-sena d-diehla, hu dak tat-twettiq
tad-direttivi tal-UE, dwar separazzjoni, riciklagg u uzu iehor ta’ skart, b’mod
partikulari skart taht forma ta’ pakkeggjar ta’ kull prodott u wkoll skart ta’
prodotti ta’ natura elettronika jew elettrika.

 

Filwaqt li l-Gvern ipprepara l-qasam
legislattiv u qed johloq l-istutizzjonijiet bir-responsabbilita ghat-twettiq
ta’ dawn id-direttivi ambjentali, s-settur privat ukoll qed jorganizza ruhu
biex ihaddem skemi li jamlugha iktar facli ghan-negozjant Malti li jippartecipa
fix-xoghol li jrid isir minghajr piz kbir ghan-negozju tieghu u minghajr piz
addizjonali fuq l-konsumatur.

 

Il-GRTU f’isem is-setturi kummercjali u
ta’ servizzi li tirraprezenta, hadet inizjattivi biex jibdew jithaddmu zewg
skemi, wahda dwar l-iskart elettroniku u elettriku, bhall computers u televizjonijiet, fridges,
washing machines, cookers, ecc, u skema ohra, imfassla flimkien mal-FOI,
l-Kamra tal-Kummerc u l-MHRA, dwar skart bhall ma huma kaxxi, fliexken
tal-plastik u kontenituri ta' birer u minerali u ohrajn ikklassifikati bhala
ippakkegjar. Is-sena l-ohra l-GRTU kienet ghamlet kampanja kontra
l-introduzzjoni ta' skemi ta’ gbir ta' skart bhall dan marbuta ma hlas ta’
depositu minn naha tal-konsumaturi bil-ghan li l-konsumaturi jkunu mgghela
jiehdu dan l-iskart lura ghand tal-hwienet biex ma jitilfux id-depositi li
jkunu thallsu. Il-GRTU f’pakkett ta’ kontro-proposti li pprezentat lill- Gvern
izda pproponiet skemi fejn l-kummercjanti jidhlu huma ghal-thaddim ta’ gbir ta’
l-iskart isseparat u fejn il-gbir isir bieb, bieb. L-ghan tal-GRTU kien li
tal-hwienet jigu issalvagwardjati mill-ingombru u l-ixkiel zejjed li jgibu
maghhom skemi ta' depositu, filwaqt li l-familji Maltin ikun iffrankat lilhom
l-iskarigg b'boroz tal-iskart kull darba li jmorru jiextru u fl-istess waqt
il-familji Maltin jkunu nkorragguti li jisseparaw l-iskart taghhom kif jitolbu
d-direttivi Ewropej. Il-proposti tal-GRTU wkoll jahsbu ghall-gbir ta' l-iskart
elettroniku u elettriku (WEEE), u ghar-riciklagg ta' l-iskart kemm dak
tal-pakkeggjar kif ukoll dak elettroniku u elettriku. Bil-proposti tal-GRTU
il-familji Maltin igawdu ukoll minn skema gdida ta' gbir ta’ skart b'ingenji
ta' kwalita' ahjar milli ghandna llum.

 

L-iskemi li qed tipproponi l-GRTU
jiddependu sistema ta' gbir ta' skart fejn il-kuntratturi privati jfendu u jkun
jaqblilhom li jinvestu f'ingenji ta' kwalita u f'nies imharga ghall ta'
l-apposta. Biex tizgura li l-Waste
Carriers – l-operaturi tal-gbir ta’ l-iskart – ikunu f’pozizzjoni illi
jilhqu dan il-grad billi jaghmlu qliegh xieraq mhux biss li jhaddmu sistemi
moderni u efficjenti imma wkoll li jinvestu f'ingenji godda ta’ kwalita,
il-GRTU resqet ukoll pjan lill-Gvern ta’ x'ghandu jsir biex dawn l-operaturi
jittellghu fuq grad aktar dicenti. L-ghan tal-GRTU hu li dan il-pjan jibda
jithaddem fil-ftit xhur li gejjin.

 

B’risultat ta’ dan kollu l-Gvern bhalissa
qed ihaddem Task Force maghmula minn
rapprezentanti tal-Gvern u tal-Privat biex dak li qed ikun propost mill-GRTU
flimkien mal-imsiehba socjali l-ohra jkun jista jibda jithaddem.

 

Il-GRTU laqqet l-operaturi kollha tal-gbir
tal-iskart fis-sala tal-Kazin tal-Banda ta’ San Pawl il-Bahar biex tispjegalhom
xinhu jsir u xinhi tipproponi l-GRTU f'isimhom. F’din il-laqgha d-Direttur
Generali tal-GRTU Vince Farrugia nforma lill- operaturi li l-GRTU kienet
ipprezentat stima ta’ l-ispejjez tal-operat ta’ garr ta’ skart f’Malta u
f’Ghawdex u pprezentat rimedji ghall-problemi li jezistu. L-aktar rimedju
qawwi, u li fuqu qed tinsisti l-GRTU bis-support shih tal-Waste Carriers kollha li fil-maggoranza assoluta taghhom huma
kollha msiehba fil-GRTU, hu li b’effett immedjat il-Gvern johrog suppliment ta’
Lm4.17 fuq kull vjagg li jaghmel kull trakk go kull distrett. Dan il-claim il-GRTU qed titlobha biex il-Gvern
jikkumpensa ghaz-zieda qawwija li kien hemm fil-prezz tad-diesel bejn Jannar 2003 u Dicembru 2007.

 

Vince Farrugia sostna li kull vjagg kien
qed iqum Lm6.22 fil-bidu ta’ 2003 u issa fl-ahhar tal-2007 sar Lm10.39.

 

“Din hi zieda qawwija ferm biex l-operatur
jgorruha u jsoffruha minn buthom,” qal Vince Farrugia, “Jekk din il-problema
l-Gvern ma jsolvijiex fl-iqsar zmien possibli s-sitema ta' gbir ta' skart
prezenti tikkrolla”.

 

“Illum ghandna sistema ta’ gbir ta’ skart
fejn l-Gvern mhux talli ma jistax jibni fuqha l-progetti ta’ gbir ta’ skart li
huwa obbligat li jwettaq mil-2008 skond kif qed tesigi l-Unjoni Ewropeja, izda
ghandu sistema li jekk mhux ser tkun imsahha u sostnutha l-hemm b’interventi
mill-Gvern Centrali  fil-ftit xhur li
gejjin il-Gvern ser jiffaccja problemi dwarha. L-informazzjoni li gabret l-GRTU
wara li kellmet lill-kuntratturi ta' l-igbir tal-iskart wiehed, wiehed turi li
terz ta' l-operaturi qed jahsbuha biex izarmaw fit-tlett xhur li gejjin u nofs
il-kumplament qed jghidu li huma decizi li jekk il-kwistjoni tad-diesel il-Gvern ma jsolvijiex huma
jieqfu mix-xoghol fi zmien sitt xhur, qal id-Direttur Generali  tal-GRTU.

 

“Ikun inutli li l-Gvern johlom li jrid
jaghti l-poplu Malti sistema efficjenti u moderna ta’ gbir bieb, bieb u
separazzjoni ta’ skart jekk ma jizgurax li dawn l-operaturi jibdew jaqilghu dak
li hu xieraq ghalihom u ma jkunux konstretti li jzarmaw” enfazizza Vince
Farrugia.

 

It-talba ta’ Lm4.17 ghal kull vjagg ghandu
jaghmel tajjeb ghaliha l-Gvern Malti u barra minn hekk il-Gvern ghandu jizgura
li l-flus kollha li l-Gvern Centrali jghaddi kull sena lill-Kunsilli Lokali
ghall-gbir ta’ skart bieb, bieb 
fil-fatt tmur kollha ghand il-kuntratturi u mhux sa 15% minnha tinzamm
minn l-istess Kunsilli Lokali.

 

“Il-Pjanijiet tal-GRTU huma bbazati fuq
sistema ta’ gbir bi trakkijiet moderni u adatti ghall-gbir ta’ skart separat u
b’operaturi mharga u mhallsa sewwa li jizguraw servizz ta’ kwalita. Dan hu li
Malta jixirqilha fis-snin li gejjin u dan hu l-ghan li ghalih qed tahdem
l-GRTU,” ikkonkluda Vince Farrugia.

“It-83 operatur li honqu s-Sala tal-Kazin
tal-Banda ta’ San Pawl il-Bahar kollha qablu li joqghodu ghal kull direttiva li
taghtihom il-GRTU biex fl-aqsar zmien possibli tigi rimedjata l-problema akuta,
li qed jiffacjaw dawn l-kuntratturi biz-zieda enormi fil-prezz tad-diesel. Jien cert li l-Gvern illum
ghandu f'idejh il-fatti kollha, ghandu wkoll ir-rieda politika li jwettaq
progetti ta' gbir ta' skart serji, u ghalhekk ma narax ghaliex il-Ministri
koncernati ma ghandhomx jikkonkludu din il-kwistjoni mal-GRTU fi zmien qasir”,
bassar Vince Farrugia.

 

 

 

Ghall-darba ohra s-Super 5 baqghet ma ntrebhitx.
Dan ifisser gimgha ohra ta’ tkissir tal-bejgh ghall-hwienet u postijiet
tad-divertiment ma Malta kollha hekk kif aktar flus ikomplu jintefqu f’din
il-gennata nazzjonali.

Il-GRTU qatt ma giet ikkunsultata meta b’daqqa ta’
pinna l-Ministru responsabbli nehha l-klawsola li kienet tillimita s-somma
tar-rebh li tista titla s-Super 5. Din il-klawsola kienet iddahhlet fuq
insistenza tal-GRTU u l-Gvern ghalhekk kellu jerga’ jikkonsulta qabel nehhieha.
Nehhieha biex dahhal ftit flus aktar wara il-bejgh lil privat tas-sistema
tal-lottu pubbliku.

 

Litteralment ghall-ftit flus l-Gvern holoq din
l-problema kollha. Il-GRTU issa qed issaqsi b’enfasi “X’inhu jistenna il-Gvern
biex jintervjeni? L-effetti negattivi ta’ din id-decizjoni zbaljata mehudha
minn wara dahar kulhadd issa hu evident.

 

 “Ahna
tkellimna ma sidien tal-grocers, supermarkets,
hwienet tal-laham, hwienet tal-hwejjeg u zraben, bars, restoranti, pizzeriji u mportaturi tal-ikel u bzonnijiet ohra
tal-familja u kollha qalulna li din il-fernezija ta’ infieq fuq il-loghob
tas-Super 5 affettwathom bil-kbir u taffetwa kull darba li Super 5 taqbez
il-limiti,” ikkummenta Vince Farrugia, Direttur Generali tal-GRTU.

“Hu ghalhekk li l-GRTU trid azzjoni. Jien
nistghageb kif ghall-darb’ohra l-Gvern mhux qed jisma dak li trid l-opinjoni
pubblika, ghax ma kull min tkellimna kullhadd jghidilna li ghandna ragun.” temm
jghid Vince Farrugia.

 

 

Id-Direttur
Generali tal-GRTU Vincent Farrugia u l-President tal-Hospitality and Leisure tal-GRTU Philip Fenech kellmu lill-media minn hdejn il-pont ta’ Manwel
Dimech fi Triq Regjonali. Id-Direttur Generali qal li t-titlu ta’ din
il-konferenza stampa kienet:

 

“Ghaliex
din l-insensittivita?”.

Vince
Farrugia qal “Kif qed taraw il-bicca l-kbira centrali tal-pont in-naha li
taghti lejn il-Wied issa hi mkissra ghal kollox. Xoghol ta’ tkissir illi sar
dan l-ahhar ftit granet. Il-Prim Ministru l-Onorevoli Dr. Gonzi nhar il-Gimgha
minn fuq PBS qal illi ma jistax jaghti data ta’ meta kien ser jitlesta  l-pont ghaliex il-Gvern kien ghadu ma
ddecidiex x’ser isir wara li l-GRTU f’isem l-istabbilimenti tad-divertiment,
restoranti u hwienet u shopping archades
tan-nahat ta’ Paceville u San Giljan kienet ghamlet talba, li fl-opinjoni,
tal-Prim Ministru, kienet gustifikata, biex ghall-perjodu tal-festi tal-Milied
jibqghu miftuhin iz-zewg korsiji tal-pont. Jidher bic-car minn dak li qed taraw
li l-Ministru Jesmond Mugliett u l-ADT ma kienux infurmaw l-Prim Ministru
bid-decizjoni taghhom li jkissru t-tieni korsija tal-pont waqt li kienu ghadhom
ghaddejjin it-tahdidiet mal-GRTU.”

 

Vince
Farrugia spjega li fil-laqgha li saret mal-Ministru Mugliett u mas-Sur Ray
Attard, Chief Executive Officer
tal-ADT gew diskussi l-alternattivi biex ix-xoghol fuq il-pont jitkompla.
Il-GRTU kienet spjegat il-pozizzjoni taghha li la l-Ministru kien esprima ruhu
repetutament li t-tort tad-dewmin m’huwiex tal-Gvern allura ma kienx hemm
kwistjoni biex il-Gvern jordna l-waqfien temporanju tax-xoghol. L-alternattivi
li ssemmew kienu tlieta, il-ftuh ta’ Triq il-Baltiku, it-twettiq tal-progett
tal- Park and Rideluxol minn fejn il- u kontroll ahjar tax-xogholijiet
li jwaqqfu t-traffiku fi triq it-torri. Il-GRTU baqghet illi kellha ssejjah
lis-sidien tal-hwienet u lis-sidien tan-negozji ohra halli jiddeciedu jekk dawn
l-alternattivi mhumiex accettabli u kellha ssir laqgha konklussiva l-Gimgha 30
ta’ Novembru. “Kienet ghalhekk ghal kollox insensittiva biex ma nghidx
arroganti, id-decizjoni tal-Ministru u tal-ADT li jaqbdu u jkissru l-parti
tal-pont li kienet il-qofol tad-diskussjoni mal-GRTU”, qal Vince Farrugia, “Din
mhix attitudni accettabli u hu ghal kollox mod zbaljat kif Gvern jittratta
mal-Korpi ewlenin ta’ pajjizna aktar u aktar meta kien hemm dikjarazzjoni
tal-Prim Ministru li l-affarjiet ser isiru bi ftehim”.

 

Vince
Farrugia spjega li s-survey fost
in-negozji wera li kien hemm telf qawwi sa tmienja u tletin fil-mija fil- bejgh
tan-negozji l-aktar tal-hwienet. Dan gara waqt li kien qed isir ix-xoghol waqt
l-ewwel korsija. In-nies tan-negozju fdaw f’dak li qal il-Ministru illi
x-xoghol kien ser jitlesta f’Settembru u ghalhekk kienu stokkjaw u nvestew biex
jirrikuperaw it-telf li sofrew fil-Harifa u fil-perjodu tal-festi tal-Milied u
l-ewwel tas-sena. “Il-Gvern ghalhekk naqas bil-kbir li sfida lin-negozjanti
kollha u kull opinjoni pubblika li mis-survey
tal-GRTU deher bic-car li kienu favur li n-negozji jinghataw ic-cans li
jirrekuperaw matul il-festi tal-Milied” qal b’ton iebes is-Sur Vince Farrugia.

 

Il-GRTU
qieghda f’tahdidiet mal- Ministeru tal-Finanzi biex jillegisla b’urgenza biex
jikkontrolla l-loghob esagerat li qed isir l-aktar permezz tas-Super 5 u loghob
iehor li issa hu mibjugh bla kontroll minn fuq it-televizjoni lokali. Is-Super 5
waheda qed tkun ragun ta’ telf ta’ bejgh ghall-wesgha kbira ta’ negozji zghar
fl-irhula u l-ibliet kollha. Din il-gimgha biss il-livell ta’ waqa’ fil-bejgh
minhabba l-infieq bla kontroll fuq is-Super 5, kien
rekord.

 

Il-kwistjoni
ggravat kemm ilha li s-sistema giet pprivatizzata u l-Gvern, bla konsultazzjoni
ma hadd nehha l-limitu li qabel kien impost 
bil-ligi ta’ kemm tista’ titla s-somma tar-rebh. Issa qed jigri li
t-total li jista’ jintrebah qed jibqa tiela bla limitu. Il-GRTU qed titlob li
l-Gvern jillegisla biex hekk kif is-Super 5 jaqbez mitt elf liri Maltin (jew sa
mitejn u hamsin elf Euro) l-operatur (f’ dal-kaz Maltco) ikun obbligat jibqa
jtella n-numri sa ma jkollu rebbieh.

 

Din mhiex
kwistjoni li l-Gvern ghandu jhalliha f’idejn l-operatur privat u jinsa
lill-Malta u lil kullhadd.

 

 

 

 

 

 

 

IL-GRTU TWIDDEB LIL
MINISTRU "ISMA X'INHUMA JGHIDULEK IS-SIDIEN
TAN-NEGOZJI"

 

Il- GRTU
tqies li l-ordni li ta l-Ministru Jesmond Mugliett lil kuntrattur biex minn nhar
l-Erbgha jibda jkisser l-korsija li s'issa kien ghaddej it-traffiku minnha wara
li kienet issahhet ghal ta’ l- apposta biex tiflah it-traffiku, bhala decizjoni
zbaljata u arragonanti. Hi decizjoni  ta'
sfida lis-sidien tan-negozji kollha ta’ San Gijan, Paceville u l-inhawi
tal-madwar.

 

"Tkissirna
s-sena l-ohra u s-Sajf kollu, issa mhux behsiebna nsoffru matul il-festi li
gejjin wkoll ghax il-klijenti jevitaw li jigu dawn
in-nahat".

"Hekk
jitkellmu s-sidien tan-negozji", ikompli Vince
Farrugia.

 

Il-GRTU
tqies li l-Ministru Mugliett u l-ADT abbuzaw mill-fiducja tas-sidien
tan-negozji. Huma emmnu zbaljatament li l-Ministru u l-ADT kienu kapaci jmexxu
dan il-progett kif originarjament ippjanat. Sfortunatament kien jidher car
mit-tqanzieh u lajma li bih beda jsir ix-xoghol, li l-progett kien se jibqa’
jgebbed bl-aktar mod insapportabbli u stennew li l-awtoritajiet jiccaqilqu
bis-serjeta. 

 

Issa hi vera
bla sens ghalhekk li l-Ministru flok li japologizza mas-settur privat
ghall-hsara bla qies li ikkawzalu b'dan id-dewmien kollu li l-Ministru minn fuq
jghid li la s-sidien qaghdu ghaliha qabel issa jkollhom ikomplu jissaportu
aktar. Din hi insensittivita ghall-wegghat tan-nies li l-ebda Ministru m'ghandu
jhaddem.

 

"Il-GRTU
tistenna li l-Ministru bla aktar telf ta' zmien jitkellem mal-GRTU qabel jibda
jkisser l-korsija u jara kif jhaddem iz-zewg korsiji matul iz-zmien tal-festi u
wkoll  jiftiehem kif minn issa l-hemm
idahhal is-settur privat fil-monitoring tal-progett biex ix-xoghol jsir u
jitlesta sa data miftehma. Jekk il-Ministru jonqos li jaghmel hekk, il-GRTU
twiddbu pubblikament li ser ikollu l-inkwiet
mal-GRTU.

 

"ll-Ministru
l-fiducja tal-GRTU fuq dan il-progett tilifha. Issa jrid jerga’ jakkwistaha
b'azzjoni miftehma u accettabbli. ll-bqija l-konsegwenzi ghalih" iwissi Vince
Farrugia f'isem il-GRTU u l-komunita kummercjali ta’ San Giljan u
l-inhawi.

 

 

 

 

Illum
il-GRTU resqet talba formali lill- Prim Ministru bhala wkoll Ministru
tal-Finanzi biex fl-iqsar zmien qabel tiddahhal l-Ewro, jillegisla biex
jitnehhew charges li
l-banek u d-ditti tal-credit cards
jimponu fuq il-hrug u l-uzu tal-Credit Cards.
Il-GRTU issostni li dawn ic-charges huma
abbuzivi. Il-GRTU qed tirreferi ghac-charges li
l-banek jimponu fuq l-konsumaturi fuq kull credit card
kull sena u fuq ic-charges li
l-banek u d-ditti tal-credit cards
jimponu fuq is-sidien tan-negozji fuq kull transazzjoni ta’ bejgh li ssir bl-uzu
tal-Credit
Cards.

Il-GRTU
wkoll qed toggezjona ghat-taxxa ta’ Lm7 fuq kull credit card
mhallsa kull sena mill-credit card
holders. Il-GRTU tqies din it-taxxa abbuziva u tirraprezenta piz
ingust impost mill-Gvern fuq il- konsumaturi.

 

Il-GRTU
trid li jsiru t-tibdiliet fil-ligijiet issa biex verament tkun facilitata
il-bidla ghall-ewro.

 

Il-GRTU tqies
illi aktar milli jghaggel jghabbi lin-negozji b’penalitajiet esagerati ghal
caqliq fil-prezz ta’ ftit millezmi, il-Gvern u l-awtoritajiet regolatorji
ghandhom jaraw li l-banek kummercjali u d-ditti tal-credit cards u l-Gvern
innifsu ma jimponux fuq tal-hwienet u fuq il-konsumaturi pizijiet u spejjez
zejda li jaghmilhom biss min ghandu s-sahha li jimponi. Kwistjoni ta’ onesta u
gustizzja minn min
jiddetta.

 

 

For
Release 

November 16, 
2007

 

 

Onor.
Lawrence
Gonzi, K.U.O.M.,LL.D.,M.P

Prim
Ministru

Auberge
de Castille,

Valletta
CMR 02

 

15
ta’ November 2007

 

Ghaziz
Prim Ministru

 

Legislazzjoni
Immedjata biex jitnehhew l-abbuzi ta’ Charges fuq
l-uzu ta’ Credit
Cards

 

Dak
li qed isir f’ Malta
dwar il-Credit Cards
hu inaccetabbli.
Il-konsumaturi u r-retailers qed
ikunu imgeghla jhallsu charges li
l-Gvern haqqu jehlishom minnhom. Ghalhekk il-GRTU qed titlob
azzjoni decisiva.

 

L-ewwel
nett ic-charge ta’
mill-anqas Lm9 li klijent jigi mitlub ihallas darba biex johorgulu card,
fl-opinjoni tal-GRTU hi abbuziva. Hemm sentenza tal-Kummissjoni Ewropeja li
tghid li dawn ic-chargescredit card
firms ma jistghux jaqbdu u juzaw is-sahha dominanti
taghhom biex jimponu charges bhal dawn. 
Aghar minn hekk, imma dawn ic-charges  jinqatghu mill-kont tal-card holder
kull sena. Jidher li l-ebda Regulatur ma
jinvestiga. huma
abbuzivi u li

 

Ta’
dwejjaq kbar hu l-fatt li l-Gvern imbaghad jimponi taxxa ta’ Lm7 fuq kull card, wkoll
suppost darba, imma tkun imposta kull sena.
Jigifieri l-Gvern mhux biss jissanzjona l-piz li d-ditti tal-credit cardsover and
above! Meta
l-Gvern Malti ha l-approvazzjoni mill-Kummissjoni Ewropeja ta’ din it-taxxa li
l-GRTU tqies zejda u abbuziva? X’jigifieri ahna nitolbu lid-ditti privati
jiffacilitaw l-uzu tal-credit cards
billi jnehhu l-imposizzjonijiet zejda u l-Gvern innifsu jimponi huwa?
jghabbu fuq il-konsumatur imma biex il-konsumatur ibati aktar, jghabbi t-taxxi
tieghu

 

Ghar-retailer
l-aghar izda hu li biex jghin lill-banek izidu l-profitti taghhom, flok li
l-banek jaghtu
lil tal-hwienet talli jaghmluha ta’ agenti tal-bejgh ghal banek, minfuq il-banek
u d-ditti tal-Credit Cardscharges
ezorbitanti  lis-sidien tan-negozji u
s-sidien bilfors ikollhom izidu dawn ic-charges (1%
to 5%) mal-ispejjez tan-negozju. Dawn ibatihom il-konsumatur, jew inkella jsoffrihom is-sid hu mill-qliegh
tieghu. commission
jiccargjaw

 

Pajjizi
ohra qed jiehdu passi serji dwar dan.
Fl-Awstralja l-Gvern qabad u illegisla u ordna lill-Credit Card
firms biex
ic-charges lil
konsumaturi jnehhuhomlhom u c-charges
lir-retailers u
service providerscharges taht
xi forma ohra. L-Unjoni Ewropeja miexja wkoll lejn din
id-direzzjoni u s’issa diga ttiehdu passi importanti. Il-Gvern Malti x’inhu jaghmel? X’pozizzjoni
ha? inaqqsuhom bin-nofs u jaraw, taht
penalitajiet kbar, li ma jghaddux ic-

 

Il-GRTU
trid li l-Gvern jiccaqlaq issa u jillegisla.
Il-Banek Kummercjali jaghmlu profitti sproporzjonati mar-rata tat-tkabbir
tal-ekonomija Maltija, u l-konsumatur u n-negozjant jitghabba bi hlasijiet
esagerati u ma jistax ikun li nibqghu nibbazaw  fuq
il-
bona volonta tal-banek u tad-ditti tal-credit cards. M’hemmx
serjeta li Gvern jimponi fuq iz-zghar u lil min qed jaqla il-miljuni b’kapricc
ihallih ghaddej. Fl-Awstralja l-ligi saret u hadd ma
falla. Gawdew n-negozji, gawdew l-konsumaturi, gie
ffacilitat aktar il-bejgh u l-banek flok naqsu ziedu l-profitti. Saru
ligijiet simili fil-Polonja u f’pajjizi ohra biex id-ditti tal-credit cards ma
jimponux li jfetlilhom basta jzidu l-profitti
taghhom.

 

Malta
issa waslet ghal EuroChangeover u l-Banek u n-NECC qed jippretendu li kullhadd
jibda juza l-Credit Cards
biex ikomplu jihxienu l-profitti tal-Banek ghas-spejjez tal-konsumaturi u
tan-negozjanti.Ghalhekk il-GRTU trid azzjoni issa ghax mhux sewwa li l-Banek
u d-ditti tal-Credit Cardschangeover.
jiehdu rikba mic-

 

Il-GRTU
diga qalet lil tal-hwienet u negozji ohra biex ma din l-kampanja bla sens ma
jikkoperawx.
Ghax ghandhom tal-hwienet jitwikkew bi spejjez aktar biex
igawdu l-banek u jbatu huma u l- konsumaturi?Dan
x’tahwid hu? In-NECC min qabbadha ssir agenta tad-ditti
tal-credit
cards?

 

Il-GRTU
tistenna li l-Gvern jiccaqlaq.
Mhux b’weghdi fierha izda b’azzjoni f’waqtha.
B’legislazzjoni. Il-Banek ghandhom ikunu mgeghla b’ligi
jtajjru c-charges zejda
li jimponu bla skruplu fuq l-konsumaturi u fuq in-negozjanti fl-uzu ta’ credit
cards. Bla charges,
iva,  ic-changeover
tkun iffacilitata aktar ghax tal-hwienet ma jsoffrux telf biex jimbuttaw l-uzu
tal-Credit Cards.
Imma is-sitwazzjoni kif inhi llum igawdu minnha bil-kbir biss
il-banek u d-ditti tal-Credit
cards. Il-GRTU ssostni li dan qed isir b’mod
abbuziv u ghal kollox inaccettabbli.

 

Il-GRTU
ghalhekk trid azzjoni mmedjata.

 

c.c.      Hon. Tonio Fenech – Segretarju
Parlamentari Ministeru tal-Finanzi

            Mr. Michael Bonello – Gvernatur Bank
Centrali

            Prof. Joseph Banister – Chairman –
MFSA

            Dr. Joanna Drake – Head of the EC
Representation in Malta

         Dr. Mirielle Vella – Kap Ufficju
tal-Kummerc Gust u tal-Protezzjoni
tal-Konsumaturi

Reggie
Fava is completely wrong in stating that the Government did not consult with the
stakeholders. On the question of a pharmacy of your choice service to patients
in the community, the only, and obvious stakeholders
are the two recognised social partners, GRTU in representation of pharmacy
owners and the Chamber of Pharmacists in representation of managing pharmacists
in the community. Many meetings were held during the last fifteen years, and
these were intensified during the last five years. In actual fact, the surfeit
of meetings held on this issue with Government must surely break all records in
Malta.
At all times, various aspects of the agreement were discussed in meetings held
for all pharmacy owners, be they pharmacists or lay. The Joint Negotiating
Committee was always given a mandate to do so by the vast majority of pharmacy
owners.

 

GRTU
is surprised that a person of the experience of Reggie Fava, who besides being
an established businessman is also a pharmacist, is insisting that “money”
rather than “service to patients” should have been given more importance in the
negotiations. This is in direct contrast to what GRTU and the Chamber of Pharmacists, have consistently, in the whole process of
negotiations adopted as the most important criteria, the well-being and optimum
service to patients without the suffering of any financial loss to pharmacies. GRTU
and the Chamber of Pharmacists strongly believe that patients in
MaltaMalta.
The scheme is in its initial first stage and deserves the full support of all genuine
professionals.
entitled to free medicines deserved the same professional service as a fee
paying patient using the excellent professional services offered by our
pharmacies in the community. This is what the POYC agreement is introducing in

 

During
the last 15 years of negotiations, both organisations kept in mind the principle
that the patients’ needs come foremost. Indeed, the agreement has achieved a
happy balance between cost effectiveness, healthcare in the community and
service to the patient. This agreement means that the patients in our towns and
villages will finally have the professional service of a pharmacist in their
community and this will do away with the hardships suffered over so many years
by patients. This can only lead to a truly holistic community service that will
in turn improve dramatically the level of Primary Care in the community. The
payment to pharmacists covers the costs that will be incurred with such a scheme, and the financial package and the pharmacy
regulations package was approved by the absolute vast majority of pharmacy
owners.

 

It
is regrettable that Reggie Fava and a marginal minority remained on the
periphery seeking only financial interests in superiority of the total
advantages to pharmacies in the community as an essential lead in the health
service to the community. It is however with satisfaction that GRTU and Chamber
of Pharmacists have now witnessed the registration of this peripheral minority
of objecting pharmacy owners, who have now accepted to adhere also to the agreed
POYC project. This happy conclusion signified that 99 % of pharmacies will be
giving the POYC service to the public in
Malta
and Gozo. GRTU, along with the other social partners, the Chamber of Pharmacists
and the Health Ministry, is working hard to conclude the pilot study
preliminaries in the coming week. Pharmacy owners and pharmacists in the pilot
area have worked very hard in the last month to gather the necessary data for
the scheme. They should be applauded and not be demoralised by such negativity
expressed by, surprisingly enough a fellow pharmacy owner and
pharmacist.

 

On
this issue Reggie Fava stands alone.