Iva jew Le

Fil-kas ta’ elezzjoni politika jkunu dawn in-nies li jiddeciedu li jaghmlu d-differenza ghax id-distanza bejn il-partiti ewlenin Maltin tant hi zghira li l-5% jew 6% li jiddeciedu fl-ahhar jaghmlu d-differenza. Fil-kaz tar-Referendum il-proporzjon ta’ dawk li baqghu jtellghu u jnizzlu baqa’ gholi pero, issa dan qed jonqos ukoll. Pero zgur li baqa’. In-nies li mmiss l-aktar maghhom jien, sidien ta’ negozji u self-employed u wkoll l-impjegati taghhom, huma fost l-aktar li ghadhom itellghu u jnizzlu. Pero jien ma nghidx li bhal fil-kaz tal-Elezzjoni ser tkun margini ta’ 5% jew 6% li jiddeciedu fl-ahhar li jaghmlu d-differenza. Dan ghaliex nahseb li d-differenza bejn IVA jew LE tkun hafna usa minn daqshekk. Il-kwistjoni issa thawdet sew ghaliex filwaqt li min jaqbel mas-Shubija fl-Unjoni Ewropea ser jivvota IVA, l-ohrajn ser jinqassmu fi tlieta: min jivvota LE, min ihassar u min jastjeni.

Ghazla politika

Ma nafx x’wassal ghad-decizjoni li min hu kontra d-dhul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea jinghata l-ghazla li jaqsam il-blokk ta’ kontra. Nista’ nobsor ghaliex, izda ma nifhimiex. Li tinkoragixxi lil min ihassar il-vot, jien personalment ma naqbilx maghha, ghax mhiex haga sewwa fiha nnifisha. Lanqas li tastjeni ma togghobni ghax fiha elementi ta’ nuqqas ta’ hila li tiddeciedi u taghmel dmirek. Li kien ghalija kont naghzel il-linja l-aktar cara: jekk int favur ivvota IVA u jekk ma taqbilx ivvota LE. Nghoddu l-IVA u nghoddu l-LE, niddeciedu u naqtughha. Pero difficli hafna li tikkonvinci lil kulhadd.

Fil-GRTU ma rnexxilnix naqblu fuq konsensus favur IVA jew favur LE u verament lanqas ma riedet li jsir hekk il-maggoranza. Izda l-GRTU taqbel li l-membri individwali ghandhom jazlu u ghandhom jesprimu l-ghazla taghhom b’mod car.

F’ghaqda nazzjonali li se tirraprezenta hafna interessi diversi, difficli li ssib qbil fuq linja wahda. Jekk tipprova, iggib il-firda. Ghalhekk il-GRTU qaghdet lura milli tilfet id-dritt ta’ l-individwu li jiddeciedi hu. Izda tinsisti li decizjoni trid tittiehed. Ikun too late li wara l-ghazla li l-membru individwali jghid ara xi grali. Izda Partit Politiku hu l-magna li twassal ghal ghazliet politici. Ghalkemm il-kwistjoni tal-Unjoni Ewropea hi kwistjoni importanti ta’ natura ekonomika u socjali, izda hi essenzjalment decizjoni politika. Hi decizjoni li tiehu inkonsiderazzjoni l-istorja u l-izvilupp politiku tal-poplu Malti. Tiehu inkonsiderazzjoni r-relazzjonijiet politici li l-Maltin iridu li jkollhom mal-girien l-aktar importanti taghhom, l-Ewropej fuq naha u l-Afrika fuq in-naha l-ohra. Tiehu inkonsiderazzjoni l-valuri politici li trawmu f’dawn il-gzejjer matul iz-zmien u fuq kollox tiehu inkonsiderazzjoni il-futur politiku taghna bhala poplu fl-aspetti kollha: dawk ta’ gid ekonomiku, ta’ integrazzjoni u sahha socjali, ta’ difiza u ta’ sigurezza ta’ pajjizna. Tiehu wkoll inkonsiderazzjoni ta’ postna fl-isfera internazzjonali u mhux biss regjonali, u fuq kollox l-aspetti importanti ta’ sovranita’ u liberta nazzjonali.

Ma naqbel xejn ghalhekk ma’ min jghid li din mhux ghazla politika. Hi ghazla essenzjalment politika. Jekk ghandniex ninqasmu fuqha jew le, dik haga ohra. Mhux id-decizjonijiet politici kollha huma bilfors fihom infushom decizjonijiet li jifirdu. Id- decizjoni ta’ l-Indipendenza kienet wahda politika importanti izda dwar l-Indipendenza il-poplu Malti kien maghqud. Argumentaw il-Partiti Politici dak iz-zmien ukoll, biss fuq il-forma tal-Kostituzzjoni u minoranza f’Malta wkoll fuq meta Malta kellha tiehu l-Indipendenza. Izda illum dwar din il-kwistjoni tal-Unjoni Ewropea hemm firda kbira. Hemm argumenti sodi ghaliex Malta ghandha tissieheb fl-Unjoni Ewropea u hemm argumenti wkoll sodi ghaliex Malta ghandha issib rabta mod iehor.

Referendum

Korpi kostitiwiti, bhal GWU u l-GRTU, minn kmieni talbu li din il-kwistjoni tkun marbla sew u wara l-poplu Malti jkun imsejjah biex jivvota f’Referendum fuq mistoqsija cara ta’ jekk jaqbilx jew le mas-Shubija. Jien li kien ghalija kellu jkun l-Kunsill Malti ghall-izvilupp Ekonomiku (l-MCED, illum l-MCESD) l-awtorita li tordna studju professjonali tal-costs and benefits u tal-impatt socjali u ekonomiku shih ta’ shubija jew ta’ forma ta’ rabta ohra, u wara l-partiti politici jkunu mitluba jiehdu decizjoni fuq il-fatti mkejla u skond dak li jaqblu maghhom l-imsiehba socjali. Pero dan ma kienx facli li jsir u nhoss li ma kienx hemm rieda biex dan isir ghax mill-bidu nett ta’ l-argument dwar is-Shubija fl-Unjoni Ewropea kien hemm min qabad u ddecieda kienu x’kienu l-argumenti.

Kienu dawn in-nies li hawdu l-borma l-aktar. Ghax wara li ddecidew huma kaxkru maghhom lil hafna ohrajn. Jekk iddecidewx fuq bazi ta’ sempliciment emozjoni (ghax ahna Ewropej u mhux Afrikani), jew hux fuq bazi ekonomiku (ghax jaqblilna jew ma jaqblilniex), ma nafx. Li hu zgur hu izda, li kienu nies ta’ influwenza li ddecidew vi jew va kmieni, u maghhom kaxkru hafna ohrajn. Dawn minghajr ma hasbu xejn, imxew fuq dak li ddecidew il-kbarat, u wara spiccajna fejn spiccajna. Issa ghandna hafna studji, rapporti u kitbiet li saru aktar biex isostnu dak li kien iddecieda min qabbadhom milli biex verament jidderiegu.

Bla pregudizzju
Kull min hadem mieghi matul dawn l-ahhar snin jaf li jien persistentament oggezzjonajt li l-attitudni tkun wahda pregudikata. Kull min rani niffunsjona fil-MEUSAC u fil-hafna laqghat ta’ konsultazzjoni jaf li jien kont persistentament kritiku, kultant iebes hafna, izda dejjem posittiv. Mhux posittiv lejn ghazla wahda izda bla ghamad. Qatt ma hadt, jew hallejt laqgha mmexxija minni, tiehu l-attitudni ta’ IVA jew LE, ghax hekk xi hadd qal. Ghasarna flimkien elf argument, qasam wara qasam ta’ negozji u ta’ kummerc. Fassalna dokument bhala reazzjoni tal-Programm tal-Gvern ghat-Twettieq tal-Acquis Kommunitarju (dan id-dokument wiehed jista’ jsibu fuq www.grtu.org.mt) u mexxejna hafna mill- konsultazzjonijiet u t-talbiet fuq dan id-dokument. Staqsejna, argumentajna, qbilna, chadna. F’wahda hadna li ridna, fl-ohra kellna naghmlu kompromess. F’wahda konna iebsin, fl-ohra pacejna. Fejn accettajna, anke jekk ma qbilniex, ghamilna hekk ghax sibna li l-bieb jibqa’ miftuh taht ir-regolamenti. Kien hemm kazi fejn assulutament ma qbilniex.

Fl-ahhar tpogga kollox fuq il-mizien. Ghal xi whud qaleb naha, ghal ohrajn qaleb in-naha l-ohra. Xorta wahda izda fl-ahhar mill-ahhar l-individwu dejjem irid jiehu l-aspett globali ekonomiku u socjali u fuq kollox dak politiku. Iva, wiehed irid jiehu l-ewwel u qabel kollox l-interess tan-negozju tieghu, ghax hekk dan ma jiehdux hu mhux se jiehdu ghalih haddiehor. Ma ninsewx li kull min hu fin-negozju hu responsabbli huwa ghal qliegh tieghu u tal-familja tieghu, tal-qliegh tal-impjegati tieghu u dawk kollha li jridu minnu. Izda jrid jiehu wkoll l-interess tal-pajjiz kollu, kemm ghal llum kif ukoll ghaz-zmien li gej. Ghax din decizjoni li torbot ghat-tul.

Jew IVAjew LE.
Issa izda wasalna. Il-pakkett ta’ negozjati hu maghruf. Id-differenza bejn it-talbiet li kull assocjazzjoni u grupp ghamel u l-arrangamenti li fl-ahhar saru illum hu maghruf u wiehed jista’ jghid jaqbilx jew le. Sfortunatament studji globali ta l-effett fuq l-ekonomija u shubija jew ta’ rabta mod iehor. S’issa ghadu ma harigx. Issa izda qalulna li dan ir-rapport lest u l-membri tal-FOI, tal-Kamra tal-Kummerc, tal-GRTU, tal-MEA, u tal-MHRA issa ghada ser ikunu infurmati dwar x’ikkalkula min gie mqabbad biex jaghmel dan il-kejl. Kulhadd jkun jista’ jiehu dan il-kejl kif irid.

Baqa’ konferenzi ohra x’isiru. Baqa’ aktar spjegazzjoni x’issir. Erba’ gimghat ohra ta’ domandi u argumenti. Zgur li min mhux ser ikun kapaci jiddeciedi wara dan kollu ghax ma jkunx irid. Kieku kien possibbli kulhadd ghandu jiehu decizjoni u l-ghazliet waqt l-ghadd ikunu tnejn biss: dawk ta’ l-IVA u dawk tal-LE. Hekk ikollna rizultat car dwar wahda mill-aktar decizjonijiet importanti li l-poplu Malti qatt gie mgieghel jiddeciedi dwarhom.

Wara dak kollu li jkun ntqal sat-8 ta’ Marzu 2003 ma tkunx trid sforz kbir biex tiddeciedi u taghmel l-ghazla tieghek. Kulhadd ghandu jkun kapaci jiddeciedi. Hadd ma ghandu ghalfejn jevita li jivvota. Kulhadd jista’ jesprimi car u tond l-ghazla tieghu. Aktar minn hekk, ma narax ghaliex ir-rizultat m’ghandux jkun rispettat u ghaliex m’ghandux jorbot.

Jekk l-ghazla tkun cara u accetta, wara r-Referendum il-poplu jkun jista’ jikkoncentra fuq l-ghazla politika importanti l-ohra: liema partit irid li jkun fil-gvern fil-hames snin li gejjin.