SME Chamber

Is-Sehta tal-Gwerer

Is-Seklu 20

L-Istorja tad-dinja, iz-zminijet kollha li
fihom ghex il-bniedem, jirriflettu l-effett tal-gwerer u ta’ kull forma ta’
vjolenza. Ghalkemm is-seklu ghoxrin ma kienx differenti mis-sekli ta’ qablu,
kien differenti izda fuq livell ta’ skala tal-gwerer. Kien is-seklu li fih
id-dinja ghaddiet minn konflitti li verament firex mad-dinja kollha. Il-gwerer
tal-ahhar seklu kienu gwerer li laqtu pajjizi minn kull parti tad-dinja. U mhux
gwerra wahda mondjali izda tnejn.


Xi skolari tal-istorja jsostnu li
fil-fatt iz-zewg gwerer mondjali tas-seklu ghoxrin kienu verament wahda
b’intervall ta’ numru ta’ snin ta’ paci. Mill-lat tal-pajjizi Ewropej dan
probabli li hu vera, izda t-tieni gwerra mondjali tant involviet pajjizi ohra
mid-dinja kollha li f’ta’ l-ewwel ma kienux mdahhla u il-fatt li l-Gapan,
f’wahda kien fuq naha u fl-ohra kien fuq in-naha l-ohra, li fil-fatt juri li
s-seklu ghoxrin jitnizzel bhala s-seklu taz-zewg gwerer mondjali. L-argument ta’
gwerra wahda izda hu b’sahhta ghaliex effetwa tlett kwarti mis-seklu ghoxrin.
Is-seklu li ghadda kien f’tenzjoni wahda twila li kienet tinkludi l-perjodu ta’
qabel l-ewwel gwerra, il-perjodu ta’ bejn il-gwerer, it-tieni gwerra u l-perjodu
kollu tal-“cold war”, il-gwerra bierda, li baqa prattikament ghaddej sal-waqgha
tal-hajt ta’ Berlin u t-tmiem tal-Kommunizmu. Il-gwerer l-ohra kollha mad-dinja
kollha matul dan il-perjodu, dik tal-Korea, tal-Vietnam, tal-Kombodju, gwerrer
fl-Afrika u fl-Amerka Latina, kienu fil-fatt kollha episodji mdemma tat-tenzjoni
li kienet tezisti bejn il-forzi ewlenin fid-dinja tas-seklu
ghoxrin.

L-Ewropa
L-ahhar gwerra mondjali giet imwaqqfa b’mod
li r-rivalita’ enormi bejn il-forzi opposti li rrizultaw mit-tmiem tal-gwerra
giet aktar kristallizata. Stramba din ghaliex fl-ahhar gwerra l-forzi rivali ta’
wara l-gwerra, l-Amerka u l-Unjoni Sovjetika, kien fil-fatt fuq l-istess naha.
It-tmiem tal-ahhar gwerra mondjali tefa’ lil hafna pajjizi Ewropej, fic-Centru
tal-Ewropa, fil-Lvant tal-Ewropa u fil-Balkani fi stat ta’ okkupazzjoni
mir-Russi u taht sistema li ma kienetx l-ghazla tal-poplu u l-ghazla li ghalija
kienu soffrew fl-ahhar gwerra. It-tragedja ta’ dawn il-popli li ggieldu
n-Nazzizmu biex jirbhu l-liberta u d-demokrazija u spiccaw taht regimi
kommunisti baqghet ghaddejja sal-bidu tad-disghinijiet. Ghalhekk hafna jitkellmu
fuq il-gwerra bla tmiem tas-seklu ghoxrin. Ghax gwerra mhux l-imwiet, it-tifrik
u l-hruxijiet ta’ waqt l-azzjoni biss, izda wkoll it-tbatijiet u t-tenzjonijiet
li l-popli jghaddu minnhom waqt il-perjodu kollu tal-kunflitt. Generazzjonijiet
shah ta’ nies u popli shah isoffru bil-kbir b’rizultat ta’ gwerrer u
tenzjonijiet u konflitti li jkunu mgebbda fuq ghexieren ta’ snin. L-Ewropa
ghandha storja ta’ dmija, hruxija u tbatija kkawzata mill-firda fost il-popli
Ewropej, li tizboq lil regjuni ohra.

Gwerer u mwiet
Is-seklu ghoxrin
taghna gwerer u dittetorjali li ma jibqghux mfakkra biss minhabba ragunijet ta’
konkwisti u problemi geografici. Dawn il-gwerer kienu differenti jekk mhux wkoll
innovettivi f’dak li hu livell enormi ta’ mwiet li ikkawzaw. It-tabella li qed
nuri, mehuda mill-ktieb ta’ R.J Rummel “Death by Government” turi n-numru enormi
ta’ persuni li gew maqtula fil-gwerra tas-sekli li hrigna minnu. Vera li n-numri
huma stimi ragonevoli, ghax hadd fi gwerra ma joqghod jaqta’ l-ismijiet ta’ dawk
li jmutu u hafna mwiet isiru f’pajjizi fejn ir-regim li jmexxi jkollu interess
li jahbi l-verita. Il-figuri, izda, juru ndikazzjoni cara tal-orrur bla qies ta’
dak li gara fis-seklu ghoxrin.
Meta il-figuri juru n-numru ta’ dawk
“associated with war”, in-numri juru nies li gew maqtula mill-gvernijiet taghhom
stess (per ezempju l-qtiel minn Nazisti fil-Germanja) jew qtiel li sar
mill-gvernijiet li invadew u okkupaw pajjizi ohra (per ezempju n-Nazisti
Germanizi) waqt, jew qabel, jew wara l-gwerra. Juru wkoll l-imwiet li graw fi
gwerrer civili, f’konflitti interni msahhna bl-effett tal-kunflitti
internazzjonali (per ezempju dak li gara fic-Cina fit-tletinijiet). Juru wkoll
in-numru ta’ nies li mietu bil-guh li gie kkawzat bil-gwerrer. Dawn l-imwiet
jigru mhux ghax ma jkunx hemm ikel, rari jsir hekk, izda l-imwiet jkunu kkawzati
mit-tkissir u tharbit tas-sistemi tad-distribuzzjoni tal-ikel li jissucidi
mill-azzjoni tal-gwerra u mill-azzjonijiet tal-gvernijiet u l-awtoritajiet
militari.

L-azzjonijiet
li ghalihom jkunu responsabbli l-gvernijiet tal-pajjizi mdahhla fil-gwerrer
jirraprezentaw l-akbar kategorija ta’ mwiet. Il-figura ta’ 97 miljun ruh li
mietu fl-Unjoni Sovjetika u fic-Cina Kommunista minhabba ragunijiet marbutin
mal-gwerer hi verament allarmanti. Vera li hemm argument dwar kemm hi korretta
din l-istima, hemm min jghid li hi baxxa hafna u min jghid li hi gholja wisq,
izda verament jekk mietu 60 miljun jew hux 140 miljun, il-fatt jibqa’ li hi
cifra devastanti.
Guh u sfrattu

Il-mexxej Kommunista Stalin darba qal
li “mewt ta’ bniedem wahdu hi tragedja, mewt ta’ miljun ruh hi biss statistika”.
Pero din hi l-istatistika li taghti verament is-sens ta’ orrur li ggib maghha
il-gwerra. Kien hemm imwiet li saru direttament fl-azzjoni tal-gwerra. Ohrajn
qtil ordnat mill-gvernijiet, ohrajn imwiet fil-kampijiet ta’ koncentrament u
ohrajn (bhal fil-kaz tar-Revoluzzjoni Kulturali ta’ Cina li grat bejn l-1996 u
l-1976) imwiet ikkawzati mill-anarkija organizzata mill-istess gvern. Pero
l-akbar numru ta’ mwiet ta’ nies innocenti rrizulta mill-guh li hakem l-Unjoni
Sovjetika u c-Cina fiz-zminijiet differenti meta l-azzjonijiet tal-gvernijiet
rivoluzzjonarji ta’ dawn il-pajjizi enermi gabu konfuzjoni u kaos totali
fil-produzzjoni u distribuzzjoni ta’ ikel minhabba decizjonijiet u strategiji
politici ghal kollox zbaljati.

Kien hemm gwerer u tragedji kefrien bhal
dawk tal-Kambodja fejn ir-regim tal-Khmer Rouge ta’ PolPot qatel mat-tletin
fil-mija tal-populazzjoni ta’ pajjizu u tal-Vietnam fejn aktar minn miljun ruh
mietu kawza tal-konfuzjoni u l-mibgheda li gie rrizultat mill-kunflitt bejn
il-Vietnam ta’ Fuq u l-Vietnma ta’ Isfel. Kien hemm wkoll il-qtil brutali li
graw fl-Indonesja fejn tlett kwarti ta’ miljun ruh mietu meta gie suppress
il-poplu meta qam kontra ir-regim li kienu jahkmu. Kien hemm ukoll l-massakri
aktar ricenti tad-disghinijiet li graw fir-Rwanda fl-Afrika, u ohrajn fl-Afrika
wkoll bhal tal-Angola, tal-Kongo, tas-Sudan, tal-Etjopja, tas-Samalia, tas-Sud
Afrika, tar-Rhodesia, tac-Cad, tal-Algerija. Kemm mietu fil-Korea ta’ Fuq
il-bambin biss jaf.
Li hu zgur hu li s-seklu ghoxrin, dak li ser jibqa’
mnizzel fl-istorja bhala s-seklu li gap mieghu l-akbar progress fil-medicina,
fl-agrikoltura, u fix-xjenza u t-teknologija li bihom il-popli tad-dinja setghu
jghixu ahjar, jghixu aktar u jmutu anqas, kien ukoll is-seklu ta’ l-akbar
massakri u l-akbar numru ta’ mwiet li graw kawza tal-gwerer. Kien verament
is-Seklu tal-progress u tad-dmugh.

Is-seklu l-Gdid

Issa dhalna
fit-tielet millenju. Seklu gdid. Millenju gdid. Wara l-waqgha tal-hajt ta’
Berlin u l-waqgha tal-Kommunizmu u r-risorgiment ta’ tama gdida ghal zmien ta’
paci u progress li bhalu d-dinja qatt ma rat, ergajna bit-tidwien tal-gwerrer.
Suppost li l-gwerra kontra t-terrorizmu li zvolgiet wara t-tragedja tal-11 ta’
Settembru 2001, u issa wkoll il-gwerra ppjanata kontra Saddam, jekk mhux ukoll
kontra l-Korea, huma mahsuba biex jeqirdu t-theddid ta’ aktar gwerrer u aktar
imwiet.

L-argument kollu hu li analizi tal-gwerrer tas-seklu ghoxrin juri
li l-perm ta’ kollox dejjem ikunu estremisti li mhux vera jkollom il-poplu
maghhom. Dettaturi u regimi ripressivi u setghat fanatici li jgennu n-nies u
joholqu sistemi ta’ ripressjoni u abbuz li kwazi bilfors jirrizultaw bil-gwerrer
u mwiet. Ghalhekk is-soluzzjonijiet mhux facli. X’taghmel tohloq gwerra, iggib
l-inkwiet u l-imwiet biex tevita l-imwiet.

Zgur pero li d-dinja tghallmet
hafna mit-tragedji tas-Seklu Ghoxrin. Zgur li l-Ewropej li baqghu jkaxxkru
bil-gwerrer bhal dawk tal-Balkani wara il-waqgha tal-Jugoslavja u dawk bhal
tac-Cecnja wara l-waqgha tal-Unjoni Sovjetika, m’ghandhom l-ebda entuzjazmu
ghall-gwerrer. L-Ewropa nfniet bil-gwerrer tas-seklu ghoxrin.

Id-dinja
kollha nfniet. Izda ahna rridu forsi nharsu aktar qribna u madwarna, ghalkemm
id-dinja hi verament wahda. L-Ewropej halfu wara t-Tragedja tal-gwerra mondjali
ta’ sittin sena ilu li ma jridux aktar gwerrer. Ghalhekk sar dak l-isforz kollu
biex in-nazzjonijiet ewropej jinghaqdu u jitghallmu jghixu flimkien bhala
familja bla fruntieri. Ghalhekk iddecidew li kundizzjoni importanti tas-Shubija
b’mod jew iehor fl-Ewropa li qed tinghaqad hu t-twemmin fid-demokrazija u
fil-liberta tal-popli li jiddeciedu huma. Ghalhekk regimi militari u movimenti
estremisti qed isibuha bi tqila biex ikunu accettati.

Ahna f’pajjizna
dan nifhmuh. Ahna nghozzu d-demokrazija taghna u l-gwerrer ibezzghuna. Ma rridux
gwerrer u l-Maltin huma ta’ fehma wahda dwar dan. Li ghadna ma ftehmniex fuqu hu
kif l-ahjar li nizguraw li pajjizna jkun imhares mit-theddid u l-abbuz li
haddiehor ikbar minna jista’ jaghmlilna, u kif fl-istess waqt inkunu ahna li bla
ebda xkiel niddeciedu.

J’alla niftehmu u s-soluzzjoni nsibuha. Ghax lil
hinn minn kull gid u progress ekonomiku, is-serhan tal-mohh u li nghixu fil-paci
u s-sigurta’, huwa akbar. Ghal Malti s-sliem hu l-akbar
valur.

 

What we can do for you

EMPLOYMENT & CONSUMER LAW

INDIVIDUAL ASSISTANCE

PRIORITY ACCESS

LOCAL ISSUES & LEGISLATION

NETWORKING EVENTS

LEGAL ADVICE

EU FUNDS AND SCHEMES

INFORMATION SESSIONS, MASTERCLASSES AND CONFERENCES

BECOME A MEMBER

The Malta Chamber of SMEs represents over 7,000 members from over 90 different sectors which in their majority are either small or medium sized companies, and such issues like the one we're experiencing right now, it's important to be united. Malta Chamber of SMEs offers a number of different services tailored to its members' individual requirements' and necessities. These range from general services offered to all members to more individual & bespoke services catered for specific requirements.

A membership with Malta Chamber of SMEs will guarantee that you are constantly updated and informed with different opportunities which will directly benefit your business and help you grow. It also entails you to a number of services which in their majority are free of charge and offered exclusively to its members (in their majority all free of charge).